Tomasz Smektała^{1,2,A,B,D,E,F,G,} Małgorzata Chruściel-Nogalska^{1,A,B,D,E,F,G}, Edward Kijak^1,A,B,D,E,F, Bogumiła Frączak^1,A,D,E,G

¹ Zakład Protetyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Bogumiła Frączak
² Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 27.09.2016. Accepted: 30.09.2016. Published: 10.10.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Smektała T, Chruściel-Nogalska M, Kijak E, Frączak B - Mock-up – cyfrowe alternatywy tradycyjnej techniki; Asyst Hig Stomatol 2016,44,203-206.

Cyfrowe technologie zagościły na dobre w stomatologicznej diagnostyce klinicznej oraz wykonawstwie laboratoryjnym. Jednak klasyczny wax-up wykonywany na gipsowych modelach oraz mock-up pośredni i bezpośredni w jamie ustnej pacjenta są wiodącymi rozwiązaniami wizualizacji planowanego leczenia zarówno dla lekarza jak i pacjenta. Poniższy artykuł ma przybliżyć możliwości wdrożenia cyfrowych rozwiązań na poszczególnych etapach planowania leczenia z wykorzystaniem
techniki wax-up oraz mock-up.

Digital technologies have appeared on the good in dental clinical diagnostics and laboratory manufacturing. However, the classic wax-up on plaster models and mock-up performed directly and indirectly in the patient's mouth are the leading visualization solutions of planned treatment for both the physician and the patient. The following article aims to acquaint with possibilities of implementation of digital solutions at various stages of treatment planning with wax-up and mock-up techniques.

Ochraniacze wewnątrzustne są skuteczną metodą zapobiegania urazom zębów, dlatego powinny stanowić zasadniczy element ochrony jamy ustnej podczas uprawiania różnych dyscyplin sportowych.

Mouthguards are an effective method of preventing tooth injuries, why they should be an essential element of oral care during all types of contact sports.

Tomasz Olek^1,2,A,B,E,F, Zuzanna Fiszer^3,A,B,E,F

¹ Studium Doktoranckie; Wydział lekarsko-dentystyczny w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Kierownik: prof. dr hab. n. med. Bogna Drozdowska
² Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Wydział lekarsko-dentystyczny w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Kierownik: prof. dr hab. n. med. Marta Tanasiewicz
³ Studentka III roku Stomatologii, Wydział lekarsko-dentystyczny w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 21.07.2016. Accepted: 30.08.2016. Published: 10.10.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Olek T, Fiszer Z: Rola asysty w leczeniu endodontycznym oraz przygotowaniu stanowiska pracy, Asyst Hig Stomatol 2016,44,199-202.

Lekarz dentysta wykonujący samodzielnie długotrwałe zabiegi, ryzykuje szybkim przemęczeniem i utratą zdrowia. Współpraca z czynną asystą według ogólnych zasad ergonomii pozwala na skrócenie czasu wizyt pacjentów i tym samym warunkuje mniejsze zmęczenie zarówno personelu jak i chorego. Kompletne przygotowanie stanowiska jest warunkiem sprawnej pracy.

The dentist performing alone long-term treatment risks rapid fatigue and loss of health. Cooperation with the active assistant with the general principles of ergonomics allows for shorter patients visits and determines the less fatigue both staff and patients. The complete site preparation is a prerequisite for efficient work. 

Podstawą pracy higienistki oraz kwalifikacji pacjenta do leczenia ortodontycznego powinno być badanie przyzębia. Najbardziej powszechną metodą jest ręczne badanie z użyciem sondy WHO, istnieje również możliwość wykonania badania za pomocą elektronicznej sondy, która ułatwia pracę. Fotografia oraz wskaźniki pozwalają na obiektywną ocenę sytuacji oraz porównywanie zmian. Są bardzo ważnym narzędziem do motywacji pacjenta. Artykuł przedstawia analizę przypadku pacjenta, który zgłosił się na czyszczenie zębów.

Periodontal examination should be the basis for hygienist practice as well as a part of screening tests before orthodontic treatment. The most prevalent technique is manual probing with WHO periodontal probe. Electronic probes are also available and can facilitate the procedure. Photography and clinical indices enable objective assessment as well as comparisons. They are an important tool to motivate the patient. The paper presents a case of a patient that has presented for teeth cleaning.

Pełna wersja artykułu

Magdalena Pawelczyk-Madalińska^1,E,F

¹ Specjalistyczna Praktyka Prywatna FAN-DENT, Gdańsk 

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 08.09.2016. Accepted: 21.09.2016. Published: 10.10.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Pawelczyk-Madalińska M: Rola asystentki i higienistki stomatologicznej w profilaktyce onkologicznej – zasady pobierania tkanek do badania, Asyst Hig Stomatol 2016,44,194-198.

Higienistka i asystentka stomatologiczna, to oprócz lekarza dentysty i lekarza rodzinnego, pierwsza osoba, która powinna być zaangażowana w proces profilaktyki onkologicznej. Gabinet higieny powinien być włączony w proces szeroko pojętej profilaktyki, również dotyczącej schorzeń onkologicznych jamy ustnej. Od poprawności przeprowadzanych tu procedur zależy często zdrowie i życie pacjentów.

The dental hygienist or the dental assistant, apart from the dentist and a family doctor, is the first person who should be employed in the process of the cancer prevention. The study of hygiene should be included into the process of widely comprehended prevention, also concerning cancer diseases of the oral cavity. A health and the life of patients often depend on the correctness of conducted here procedures.

Stan zdrowia jamy ustnej i wad narządu żucia jest przedmiotem badań wielu autorów. Najczęstszą chorobą cywilizacyjną w obrębie jamy ustnej w populacji dzieci i młodzieży jest próchnica zębów. Diagnozowana jest u 53,8% populacji polskich trzylatków oraz u 93,93% osiemnastolatków. Kolejnym zaburzeniem w częstości występowania są wady zgryzowo-zębowe. W zależność od przeprowadzonych badań częstość występowania wad zgryzu w populacji polskich dzieci jest podawana w zakresie od 37% do 79%. Wady zgryzu zostały zaliczone do najczęściej występujących chorób i zaburzeń rozwojowych dzieci w wieku szkolnym. Najczęściej zaobserwowanymi wadami zgryzu są tyłozgryzy, a ich częstość występowania szacuje się od 20,8% do 62,2%. Przegląd piśmiennictwa wskazuje na występowanie urazów zębów u dzieci i młodzieży od 3,9% do 11,4%. Wyniki przeprowadzanych badań epidemiologicznych wymienionych zagadnień umożliwiają oszacować potrzeby leczenia stomatologicznego, ortodontycznego oraz konieczności wdrożenia programów prozdrowotnych skierowanych do dzieci i ich rodziców z profilaktyki próchnicy i wad zgryzu. Zaangażowanych jest zwykle wielu specjalistów w dziedzinach stomatologii, w tym aktywna rola przypada wysoko wykwalifikowanym asystentkom oraz higienistkom stomatologicznym.

Oral health and mastication anomalies have been the subject matter of numerous studies. Dental caries has been found to be the most common civilisation oral disease in the population of children and adolescents. It is diagnosed in 53.8% of the Polish 3-year-olds and in 93.93% of the 18-year-olds. The second most frequent anomaly are dental and occlusal disorders. Depending on the research, the prevalence of malocclusion in the Polish children is estimated from 37% to 79%. Occlusal defects have been found to be among the most common developmental diseases and disorders among the school children with distocclusion as the most often diagnosed form of malocclusion, i.e. from 20.8% to 62.2%. The review of literature demonstrated that dental defects have been identified in 3.9% to 11.4% of the children and adolescents. The results of the epidemiological research allow us to estimate the need for dental and orthodontic treatment, as well as the need to launch pro-health programmes of caries and malocclusion prevention addressed to children and their parents. Numerous dental specialists are usually involved in such programmes, and an active role has been given to highly qualified dental assistants and hygienists.

Danuta Rozmarynowska^1,A,B, Kinga Grzech-Leśniak^1,2,A,B,E,F

¹ PerioCare Specjalistyczne Centrum Stomatologiczne, Kraków
² Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 16.09.2016. Accepted: 30.09.2016. Published: 10.10.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Rozmarynowska D, Grzech-Leśniak K: Kserostomia - prawdziwy problem czy tylko dolegliwość?; Asyst Hig Stomatol 2016,44,185-188.

Ptyalismus, sialorrhea, sialopenia czy kserostomia, to tylko niektóre z zaburzeń dotyczących wydzielania śliny. Zaburzenia te mogą dotyczyć zmian w ilości, jak również składu i stężenia elektrolitów w ślinie. Przyjmuje się, że około 10% populacji cierpi na kserostomię, w tym 25% osób powyżej 65. roku życia. Wykazano wzrost tego problemu wraz z liczbą przyjmowanych leków oraz współwystępujących schorzeń ogólnych.

Ptyalismus, sialorrhea, sialopenia, xerostomia are some of the disorders concerning the secretion of saliva. These disorders may involve changes in the amount and the composition and concentration of electrolytes in saliva. About 10% of the population suffer from xerostomia, including 25% of those over 65 years of age. It has been shown to increase the problem with the number of medications and associated with most chronic inflammatory diseases.

Higiena rąk: mycie, dezynfekcja, pielęgnacja są podstawowym procesem zapobiegającym szerzeniu się zakażeń. Ma za zadanie chronić pacjenta przed mikroorganizmami pochodzącymi z otoczenia gabinetu stomatologicznego, rąk personelu. Równie ważna jest ochrona personelu przed zagrożeniami, które może przynieść pacjent. Każdy pacjent to osoba potencjalnie zakażona. Artykuł podpowie, na co zwrócić uwagę przy wyborze środków do higieny rąk.

Hand hygiene: washing, disinfection, care is a fundamental process to prevent the spread of infections. It is designed to protect the patient against microorganisms coming from the surrounding dental surgery, the hands of staff. Equally important is the protection of personnel against threats that can bring the patient. Every patient is potentially infected person. Article will tell what to look for when choosing the means to hand hygiene.

Aleksandra Neumann^1,A,B,D,E,F

¹ Pomorskie Centrum Stomatologii Kryspin–Dent, Gdańsk

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 15.09.2016. Accepted: 06.10.2016. Published: 10.10.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Neumann A: Pacjent z cukrzycą w gabinecie stomatologicznym, Asyst Hig Stomatol 2016,44,181-184.

Pacjenci chorzy na cukrzycę są codziennie przyjmowani w każdym gabinecie stomatologicznym. U wielu z nich choroba nie jest prawidłowo kontrolowana lub nawet niewłaściwie rozpoznana. U tej grupy pacjentów możemy się spodziewać największych trudności i powikłań po lub w trakcie zabiegów stomatologicznych. Personel medyczny musi wtedy prawidłowo zdiagnozować stan pacjenta i podjąć działanie ratujące zdrowie i życie. Lekarze dentyści i higienistki stomatologiczne mogą być pierwszymi osobami, które zasugerują choremu problem. Musimy więc zwracać szczególną uwagę na objawy cukrzycy w jamie ustnej, aby jak najszybciej skierować pacjenta na szczegółową diagnostykę.

Diabetic patients go to the dentists every day. However, in many cases the diabetes is not properly controlled or even incorrectly diagnosed. In this group of patients, we can expect the greatest difficulties and complications after or during dental procedures. That is the reason that medical personnel must correctly diagnose the patient's condition and undertake steps towards saving health or even life. Both dentists and dental hygienists may be the first ones to notice the problem. That is why we must pay special attention to the symptoms of diabetes in the mouth to refer the patient for a further detailed diagnosis as soon as possible.