Za nami 24. edycja Międzynarodowych Targów KRAKDENT®. Przez trzy dni lekarze stomatolodzy, technicy dentystyczni i pracownicy gabinetów mogli nie tylko poznać prezentowane nowości oraz dokonać zakupów, ale także podnieść swoje kwalifikacje, uczestnicząc w programie KRAKDENT-edu (obejmującym 20 różnych kursów medycznych, warsztatów i seminariów) oraz w prezentacjach na stoiskach firm. Dzięki dodatkowej powierzchni 1300m2 w hali Dunajec, swoją ofertę mogło przedstawić aż 402 wystawców, wśród których znalazły się czołowe polskie oraz zagraniczne firmy, m.in. z Chin, Holandii, Niemiec, Rumunii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, USA czy Włoch.

Zastosowanie miniiplantów ortodontycznych we współczesnej ortodoncji ułatwia leczenie wad zębowo - zgryzowych, a w niektórych przypadkach jest jedyną metodą leczenia. Wielu pacjentów zgłaszających się do gabinetu ortodontycznego cierpi na choroby cywilizacyjne, niekiedy nie wiedząc o tym. Ważnym elementem oceny okołoimplantacyjnej pacjenta, obok badania podmiotowego i przedmiotowego, jest wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych. Umożliwiają one ocenę stanu ogólnego pacjenta, a przez to identyfikację osób z podwyższonym ryzykiem wystąpienia powikłań pooperacyjnych. Wszystkie stany patologiczne, takie jak zapalenie przyzębia towarzyszące obfitym złogom nazębnym, stomatopatie na błonie śluzowej, infekcje grzybicze, muszą być wyleczone przed planowanym zabiegiem implantacynym. Celem pracy było przeanalizowanie najnowszych doniesień na temat roli asystentki stomatologicznej w przygotowaniu pacjenta do zabiegów z zastosowaniem miniimplantów ortodontycznych.

The use of orthodontic miniimplants in contemporary orthodontics facilitates treatment of dental-occlusal defeets and in some cases is the only treatment method. Many patients who come to the office orthodontic suffering from diseases of civilization sometaimes without knowing it. An important element of the evaluation aroundimplant of patient, alongside the subjective and objective is to preform basic laboratory tests. That enables to estimate general state of patient and thus to identify people with higher riskof occusserce to post operative complications. All the pathological states like periodontitis acompany abundant calculus stomatopathy on the mucosa membrane, fungal infection have to be treated before planned implant treatment. Objective of work was to analyze the latest reports on topic of the role of dental assistant in preparing the patient to the treatments with the use of orthodontic miniimplants.

Ewa Doros^{1,A,B,C,D,E,F,G}

¹ certyfikowany coach EPC i trener biznesu

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 02.03.2016. Accepted: 30.03.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: Multimotiva Medica, tel. +48 530 220 911 e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., www.multimotiva.pl, www.coachdlalekarza.pl

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Doros E: Umiejętności komunikacyjne higienistki stomatologicznej a stres związany z pracą z pacjentem. Asyst Hig Stomatol 2016,42,106-109.

W pracy higienistki stomatologicznej kontakt z pacjentem stanowi bardzo ważny element sukcesu zabiegowego i motywacji do dbałości o zdrowie jamy ustnej. Brak umiejętności komunikacyjnych nie tylko może zniszczyć ten kontakt, ale także przynieść obecność dodatkowych stresorów w pracy. Ten artykuł pokazuje, jakiego rodzaju stresory mogą być skutkiem zaburzeń w komunikacji z pacjentem.

In dental hygienist's work the contact with patient is a very important part of clinical success and motivation to take care of oral health. The lack of communication skills not only can destroy this contact, but also brings presence of additional stressors at work. This paper shows what kind of stressors can be the effect of perturbances in communication with patient.

Paulina Koc^1,C,D,E,F

¹ Pomorskie Centrum Stomatologii Kryspin–Dent, Gdańsk

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 20.03.2016. Accepted: 30.03.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: Pomorskie Centrum Stomatologii Kryspin–Dent, ul. Partyzantów 9/1, 80-254 Gdańsk, tel. 58 345 91 14, e-mail: paulina.koc@kryspin-dent.pl e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Koc P: Resorpcje zębów – diagnostyka i leczenie. Asyst Hig Stomatol 2016,42,86-91.

Resorpcja, czyli utrata zmineralizowanych tkanek zęba, może być procesem fizjologicznym lub patologicznym. Wyróżnia się dwa podstawowe typy resorpcji: wewnętrzną i zewnętrzną. Oba rodzaje wykazują szereg specyficznych objawów, których odpowiednio wczesne rozpoznanie umożliwia podjęcie skutecznego leczenia i uratowanie zęba. W większości przypadków podstawą terapii jest leczenie endodontyczne. W artykule przedstawiono rodzaje, objawy i współczesne metody leczenia resorpcji zębów.

Resorption, or the loss of mineralized tooth tissues, can be physiological or pathological process. There are two basic types of resorption: internal and external. Both types have a number of specific symptoms, which timely recognized allows effective treatment and save a tooth. The endodontic treatment is the basic form of therapy in most cases. The article presents the types, symptoms and current methods of treatment resorption of teeth.

Anna Bartnik^1,F, Izabela Lipińska-Dziki^2,D, Elwira Sadlik-Zając^2,B, Andrzej Bożyk^2,A, Barbara Owczarek^1,E

¹ Katedra i Zakład Periodontologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Kierownik: prof. dr hab. n. med. Joanna Wysokińska-Miszczuk
² Zakład Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Kierownik: dr hab. n. med. Janusz Borowicz

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 20.03.2016. Accepted: 30.03.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: : Izabela Lipińska-Dziki Zakład Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, ul. Karmelicka 7, 20-081 Lublin, tel. +48 81 528 79 30, faks: +48 81 528 79 30, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Bartnik A, Lipińska-Dziki I, Sadlik-Zając E, Bożyk A, Owczarek B: Stomatopatie protetyczne jako choroby błony śluzowej jamy ustnej związane z użytkowaniem ruchomych uzupełnień protetycznych. Asyst Hig Stomatol 2016,42,100-105.

Wzrost długości życia ludzkiej populacji w ostatnim stuleciu oraz powszechny dostęp do podstawowego lecznictwa stomatologicznego spowodowały zwiększenie liczby osób korzystających z odbudowy protetycznej utraconego uzębienia za pomocą protez zębowych. Jednocześnie wysoka i ciągle narastająca częstotliwość występowania stomatopatii protetycznych oraz ich wieloczynnikowa etiologia, czyni je problemem społecznym jak i medycznym.

The increasing number of people are using dentures as reconstruction of the lost teeth which is caused by the increasing length of people's lives in the past century as well as common access to basic dental treatment. At the same time high and constantly increasing incidence of dental stomatitis together with their multifactorial etiology have made them into a social and medical problem.

Jakub Chmiel^1,A,B,D,E,F, Tomasz Olek^{1,2,A,B,D,E,F}, Aleksandra Duniewska-Olek^1,A,B,D,E,F
¹ Centrum Stomatologii OLMEDICAL, Częstochowa
² Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Wydział lekarsko-dentystyczny w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Kierownik: Prof. dr hab. n. med. Marta Tanasiewicz

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 18.04.2016. Accepted: 25.04.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: Centrum Stomatologii OLMEDICAL, ul. Krynicka 1/3, 42-221 Częstochowa, tel. +48 34 361 16 92, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Znieczulenia miejscowe w stomatologii. Asyst Hig Stomatol 2016,42,80-85.

Leczenie stomatologiczne przez wielu pacjentów kojarzone jest z bólem i nieprzyjemnymi doznaniami. Dentyści starają się zmienić ten pogląd zapewniając, że wizyta u nich jest bezbolesna i komfortowa. Zarówno rozwój techniki znieczulania, wzrost jakości środków znieczulających oraz delikatna i precyzyjna technika podania znieczulania, przyczyniają się do coraz bardziej pozytywnych odczuć pacjentów. W niniejszej publikacji przybliżone zostaną najważniejsze środki stosowane do znieczulenia miejscowego oraz metody znieczulenia wraz ze wskazaniami do ich użycia.

Dental treatment for many patients is associated with pain and unpleasant sensations.. Dentists try to change their view, ensuring that a visit to them is painless and comfortable. The development of techniques of anesthesia, increase of anesthetics quality and precise technique of drug application contribute to make more and more positive feelings of patients. In this publication you can find information about most important anesthetics, methods of local aneasthesia and indications for anesthetics use.

Europejska Federacja Stomatologii Zachowawczej (European Federation of Conservative Dentistry, EFCD) opublikowała raport dotyczący erozyjnego ścierania zębów. Raport jest wynikiem pogłębionej analizy piśmiennictwa oraz wnikliwej dyskusji ekspertów. Założeniem raportu jest wsparcie w diagnozie oraz zalecenie do podejmowania konkretnych kroków przez praktykujących stomatologów, w celu zmniejszenia skali problemu.

Pałczyńska Dorota^1,A,B,D,E,F, Matthews-Kozanecka Maja^2,D,E, Cudziło Dorota^1,A,D,E

^¹ Poradnia Ortodontyczna dla Dzieci Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, koordynator dr n. med. Dorota Cudziło
² Katedra Nauk Społecznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, kierownik prof. dr hab. Michał Musielak

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 20.03.2016. Accepted: 30.03.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Pałczyńska D, Matthews-Kozanecka M, Cudziło D: Modele dentystyczne w praktyce ortodontycznej - wczoraj, dziś i jutro. Asyst Hig Stomatol 2016,42,71-79.

Modele służą do oceny zgryzu, ustalenia i rozpoznania wady, do zaplanowania postępowania terapeutycznego, oceny postępów leczenia jak i oceny wyniku końcowego po zakończeniu aktywnej fazy leczenia. Tradycyjne modele diagnostyczne wykonywane są z gipsu modelowego na podstawie pobranych wcześniej u pacjenta wycisków. Lekarz, higienistka stomatologiczna i asystentka uczestniczą w etapie klinicznym pobierania wycisku u pacjenta, natomiast do technika dentystycznego należy wykonanie procedur laboratoryjnych - odlanie modeli gipsowych. Jakość modeli gipsowych jest wizytówką jakości praktyki ortodontycznej, ważna jest więc dbałość o przestrzeganie procedur podczas pobierania wycisków, ich odpowiedni transport oraz ocena modeli ortodontycznych. Modele diagnostyczne są niezbędnym elementem dokumentacji ortodontycznej potrzebnym do prawidłowej diagnostyki i zaplanowania leczenia. Obecnie coraz częściej wykorzystuje się do analizy modele wirtualne. Technologia modeli wirtualnych 3D podlega ciągłej modyfikacji w kierunku wielopłaszczyznowego udoskonalenia i należy sądzić, że w niedalekiej przyszłości staną się one korzystną alternatywą dla modeli gipsowych. Szybki rozwój technologii cyfrowej pozwala mieć tylko nadzieję, że wkrótce wysoka jakość drukowanych 3D prac laboratoryjnych będzie szła w parze z relatywnie niską ceną.

Dental casts are used to evaluate the occlusion, diagnose the irregularity, plan the therapeutic procedure and assess both the progress during the therapy and the final outcome after its completion. Traditional diagnostic casts are made of plaster based on impressions previously taken from the patient. During the clinical stage, a doctor, dental hygienist or assistant are involved in the process of taking an impression from the patient, whereas a dental technician performs laboratory procedures, i.e. fabricates a plaster cast. The quality of plaster casts shows the quality of an orthodontic practice, therefore it is essential to follow the procedures while taking impressions, transporting them and assessing orthodontic casts. Study models are an irreplaceable element of orthodontic documentation, necessary to make an accurate diagnosis and plan the therapy. Currently, virtual models are more and more often used for the analysis. The technology of virtual 3D models is constantly being modified to achieve multifaceted improvements and it is likely that they will become an alternative for plaster casts in the near future. Fast development of digital technologies provides grounds to hope that in the case of laboratory works, a high quality of 3D printing will be soon accompanied by a relatively low price.

Aleksandra Pietrus^1,C,D,E,F

¹ Pomorskie Centrum Stomatologii Kryspin–Dent, Gdańsk

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 20.03.2016. Accepted: 30.03.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: Pomorskie Centrum Stomatologii Kryspin–Dent, ul. Partyzantów 9/1, 80-254 Gdańsk, tel. 58 345 91 14, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., e-mail:Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Pietrus A: Chemiczne przyczyny erozji szkliwa. Asyst Hig Stomatol 2016,42,95-97.

Erozja szkliwa jest konsekwencją obecności kwasów w diecie lub skutkiem niektórych chorób ogólnych. Przebiegający w trakcie jej powstawania nieodwracalny proces chemiczny nie ma związku z obecnością płytki nazębnej i może wywoływać nadwrażliwość. Leczenie obejmuje walkę o zachowanie struktur zęba i łagodzenie nadwrażliwości. Profilaktyka natomiast łączy zmiany nawyków żywieniowych i sposobu dbania o higienę jamy ustnej.

Enamel erosion is a result of acids in diet, or is caused by some medical problems. It is chemical, irreversible process, without the action of dental plaque. It can cause tooth hypersensitivity. The treatment includes preserving the tooth structures and calming the hypersensitivity. The prophylaxis connects the changes of the diet and of the oral hygiene. 

Elżbieta Kubala^1,A,B,E, Danuta Lietz-Kijak^2,A,B,E, Adam Malawski-Róg^3,E,F, Artur Perz1^,C,D, Tomasz Lipski^4,A,G, Paulina Strzelecka^1,B,E, Barbara Stępniak^5,B,F, Edward Kijak^6,A,G, Łukasz Kopacz^1,B,E, Marta Grzegocka^1,B,E, Piotr Skomro^2,D,E, Krystyna Lisiecka-Opalko^2,A,G
¹ Studium Doktoranckie przy Katedrze i Zakładzie Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu
Medycznego w Szczecinie
² Katedra i Zakład Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
³ NZOZ Madent, Łańcut
⁴ Katedra Protetyki i Materiałoznawstwa Stomatologicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
⁵ SKN przy Katedrze i Zakładzie Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
⁶ Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 02.03.2016. Accepted: 30.03.2016. Published: 28.04.2016
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: Danuta Lietz–Kijak, Katedra i Zakład Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej PUM, al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin, tel. +48 793 690 499, tel. 91 466 16 73, e- mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Kubala E, Lietz-Kijak D, Malawski-Róg A, Perz A, Lipski T, Strzelecka P, Stępniak B, Kijak E, Kopacz Ł, Grzegocka M, Skomro P, Lisiecka-Opalko K: Nowe możliwości diagnostycze śliny z zastosowaniem prototypowego urządzenia SALIMAT. Asyst Hig Stomatol 2016,42,66-70.

Ślina jest jedną z biologicznych wydzielin wytwarzaną regularnie, zawierającą liczne substancje, podobnie jak inne płyny np. krew i mocz. Tworzy naturalne środowisko jamy ustnej i jest wyjątkowo istotna, biorąc pod uwagę integralność tkanek twardych, jak i miękkich. Ślinie zawdzięczamy możliwość spożywania pokarmu, poprzez jego selekcję i przygotowanie do trawienia, ale również udział w procesie mowy, celem prawidłowej artykulacji. Osoba dorosła produkuje w ciągu całej doby od 0,5 do 1 litra śliny, niemniej tylko 2-10% jest wytwarzana w nocy. Cała błona śluzowa jamy ustnej zawiera małe gruczoły ślinowe, jednak wyjątkiem są dziąsła oraz przednia część podniebienia twardego. Celem pracy była ocena fizycznego parametru rozciągliwości spoczynkowej i stymulowanej wydzieliny gruczołów ślinowych. W badaniu udział wzięło 30 osób w przedziale wiekowym od 19 do 26 lat, które obejmowało 10 minutowy cykl stymulacji kostką parafinową. Przed oraz po stymulacji pobierano od pacjentów próbkę śliny w ilości około 2ml. Otrzymane wyniki wskazują, iż stymulacja wydzielania śliny powoduje nie tylko wzrost jej ilości w jednostce czasu, ale także spadek jej rozciągliwości.

Saliva is one of the biological secretions produced regularly, comprising a plurality of substances, as well as other liquids, for example blood and urine. It forms a natural oral cavity environment and is very important, for the integrity of the hard and soft tissues. Saliva causes the possibility of food intake, through its selection and preparation for digestion but also participate in the process of speech, in order to correct articulation. It produces an adult throughout the day from 0.5 to 1 liter of saliva, but only 2-10% is produced at night. The entire oral mucosa contains small salivary glands, but except for the gums and the front part of the hard palate. The aim of the study was to evaluate extensibility - physical parameter of unstimulated and stimulated secretion of salivary glands. The study involved 30 people between the ages of 19 to 26 years. This included the 10-minute cycle stimulation paraffin block. Before and after stimulation of saliva sample was collected in an amount of about 2 ml. The results indicate that the stimulation of saliva secretion causes not only increased the amount per unit of time, but also a decrease in its extensibility.